Samorządy odgrywają kluczową rolę w tworzeniu i realizacji programów profilaktycznych, które służą zapobieganiu oraz wczesnemu wykrywaniu różnego rodzaju chorób. Zadanie to jest szczególnie istotne dla Płocka, miasta, gdzie problemem zdrowotnym numer jeden są nowotwory, które są przyczyną aż 27% zgonów. Statystyki te sprawiają, że nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną śmierci mieszkańców tego miasta, zaraz po chorobach układu krążenia. Szczególnie niepokojący jest fakt, że ilość zgonów na nowotwory na 100 tysięcy mieszkańców wynosi dla Płocka 394,9. Dla porównania, dla całego województwa mazowieckiego wskaźnik ten wynosi 279,4, a dla całej Polski – 283,4.
Właśnie dlatego wiele realizowanych w Płocku programów bazuje na diagnostyce onkologicznej. Na przykład w 2024 roku kontynuowany był program profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów jelita grubego, prowadzony od 2022 roku. Badaniami objęci byli wszyscy mieszkańcy powyżej 50. roku życia, a także osoby w wieku 45-65 lat, które miały przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia z diagnozą raka jelita grubego oraz osoby w wieku 25-65 lat z rodziny HNPCC. W ramach tego programu przeprowadzono badania lekarskie oraz, jeżeli wskazywały na to wskazania medyczne, zabiegi kolonoskopii. W sumie, przez trzy lata zgłosiło się do programu 449 osób, a kolonoskopię przeprowadzono u 397 z nich. Wykryto i potwierdzono 6 nowotworów.
Koszt trzyletniego programu wyniósł 244 tys. 690 złotych, z czego 40% pokrył Narodowy Fundusz Zdrowia. Płock prowadził również profilaktyczne badanie piersi dla kobiet w wieku od 30 do 44 lat, które nie kwalifikowały się do ogólnopolskiego programu profilaktyki raka piersi finansowanego przez NFZ. Koszt tego programu wyniósł 126 tys. 900 złotych, z czego prawie 79% sfinansowano z budżetu województwa mazowieckiego.
Zorganizowano także badania prostaty dla mężczyzn powyżej 40. roku życia. Z planowanych 365 miejsc skorzystało tylko 149 osób, a koszt programu wyniósł prawie 45,5 tysiąca złotych, z czego ponad 78% pokryto z budżetu województwa mazowieckiego.
W 2024 roku podpisano także umowę na realizację nowego trzyletniego programu profilaktyki i wykrywania raka płuc, który będzie kontynuowany również w 2025 roku. W tym programie mogą uczestniczyć mieszkańcy Płocka w wieku od 55 do 74 lat, którzy przez co najmniej 30 lat palili co najmniej jedną paczkę papierosów dziennie lub więcej i którzy nie palą już nie dłużej niż 15 lat.
Na lata 2023-2025 kontynuowany był również program profilaktyki i wykrywania osteoporozy. W 2024 roku badanie gęstości kości wykonano u 1385 kobiet, a 829 skorzystało z wizyty lekarskiej. Koszt programu wyniósł 290 tys. 652 złote, z czego aż 80% pokryło Ministerstwo Zdrowia.
W Płocku przeprowadzono też szereg inicjatyw promujących zdrowie psychiczne, takich jak na przykład warsztaty psychoedukacyjne dla uczniów szkół podstawowych i seniorów, z których skorzystało w sumie 3124 osoby.
Koszt tego programu wyniósł 109 tys. 120 złotych, z czego 78% dofinansowano z budżetu województwa mazowieckiego. Cztery organizacje pozarządowe otrzymały dofinansowanie na realizację pięciu projektów związanych z edukacją zdrowotną, promocją zdrowia i profilaktyką, na co przeznaczono łącznie 40 tysięcy złotych.
W 2024 roku samorząd Płocka zdecydował o zaprzestaniu finansowania dwóch wieloletnich programów zdrowotnych – „Programu profilaktycznych szczepień przeciwko HPV” oraz szczepień przeciw grypie dla mieszkańców Płocka powyżej 65. roku życia. Decyzja ta była podyktowana zmianami w polityce zdrowotnej na poziomie rządowym. Od 1 czerwca 2023 r. Ministerstwo Zdrowia wprowadziło powszechny program szczepień przeciwko HPV, a od września 2024 r. szczepionki przeciw grypie dla osób powyżej 65. roku życia zostały włączone do listy leków refundowanych w 100%.
